1. Điều kiện tự nhiên

1.1 Vị trí địa lý

Xã Ngũ Lão có vị trí giáp ranh như sau:

- Phía Bắc giáp xã Đại Tiến và xã Quang Vinh huyện Trùng Khánh.

- Phía Đông giáp xã Nguyễn Huệ và xã Quốc Toản huyện Quảng Hoà.

- Phía Tây giáp xã Đại Tiến và xã Vĩnh Quang thành phố Cao Bằng.

- Phía Nam giáp xã Quang Trung; phường Ngọc Xuân và phường Sông Bằng thành phố Cao Bằng.

1.2. Địa hình

- Dạng địa hình thung lũng, vùng đất này tương đối bằng phẳng, thích hợp với trồng lúa, màu và cây công nghiệp ngắn ngày.

- Dạng địa hình núi đất có độ cao trung bình 300m - 350m, dạng địa hình này được hình thàng trên đá phiến thạch sét có độ dày tầng đất dày trên 100cm, dễ bị rửa trôi, xói mòn do vậy phần lớn thích hợp cho sử dụng vào mục đích lâm nghiệp, nông lâm kết hợp, riêng phần đất có độ dốc thoải thích hợp cho việc phát triển trồng cây lâu năm.

- Dạng địa hình núi đá có độ dốc trung bình từ 350m - 400m, nền địa hình này là các dãy núi đá vôi dốc đứng chủ yếu phục vụ cho lâm nghiệp khoanh nuôi bảo vệ rừng.

1.3. Khí hậu

Khí hậu mang nét đặc trưng của khí hậu nhiệt đới gió mùa với 2 mùa rõ rệt: mùa mưa nóng ẩm mưa nhiều (từ tháng 5 đến tháng 10), mùa khô lạnh và hanh (từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau). Tuy nhiên do sự chi phối của địa hình và do ảnh hưởng độ cao, nên khí hậu mang tính chất đặc thù của dạng khí hậu lục địa miền núi cao, mùa hè mát mẻ, mùa đông khô lạnh.

Nhiệt độ trung bình năm là 21,6^­0C. Trong đó cao tuyệt đối là 40,5^­0C(tháng 6), thấp tuyệt đối 3,2^­0C (tháng 12), biên độ dao động nhiệt độ ngày và đêm là 8,4^­0C.

Lượng mưa trung bình năm là 1.020,3 mm, cao nhất vào tháng 5: 120,90 mm, thấp nhất vào tháng 12: 70,40 mm. Vào mùa khô lượng bốc hơi thường lớn hơn lượng mưa gây ra khô hạn cục bộ ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt và sản xuất của người dân.

1.4. Thủy văn

Ngũ Lão có nguồn nước khá dồi dào với mạng lưới sông suối khá dày song lại phân bố không đều. Tại các vùng đồi núi thấp, nhìn chung nguồn nước mặt khá phong phú, đáp ứng đủ nước sinh hoạt và sản xuất, nhưng ở các vùng núi đá vôi rất thiếu nước, nhất là vào mùa khô.

2. Các nguồn tài nguyên

2.1. Tài nguyên đất

Theo báo cáo, kèm theo bản đồ đất của huyện thì xã Ngũ Lão có các loại đất chính:  Đất phù sa; Đất xám; Đất nâu; Đất đen nứt nẻ; Đất tích vôi; Đất đỏ; Đất xói mòn trơ sỏi đá.

Đa số diện tích đất của xã phân bố ở độ dốc > 250 và tầng đất dày > 100 cm. Thành phần cơ giới chủ yếu từ trung bình đến nặng, cấu trúc khá bền vững và thoát nước tốt, có độ phì tiềm tàng từ trung bình đến khá, phù hợp với nhiều loại cây trồng nông - lâm nghiệp.

2.2. Tài nguyên nước

Hiện nay nước dùng cho nông nghiệp và phần lớn nước dùng cho sinh hoạt ở vùng nông thôn đều dùng nước mặt. Hạn chế lớn là trong mùa khô sông, suối bị cạn hoặc lưu lượng nước nhỏ, còn vào mùa mưa chất lượng nước mặt, nước ngầm không ổn định, độ đục lớn và có nhiều chất hữu cơ do quá trình rửa trôi các chất trên bề mặt lưu vực gây ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất và sinh hoạt của người dân trên địa bàn. Vì vậy trong chiến lược phát triển lâu dài của huyện cần xây dựng các phương án đảm bảo đầy đủ nguồn nước sạch, chất lượng cho các hoạt động sản xuất kinh tế nông, lâm nghiệp, công nghiệp và sinh hoạt của nhân dân.

2.3. Tài nguyên rừng

Ngũ Lão là một trong những xã thuộc huyện Hoà An có tài nguyên rừng khá phong phú. Diện tích đất lâm nghiệp 4.204,51 ha, chiếm 76,57% đất tự nhiên. Trong đó đất rừng sản xuất 2.586,10 ha, chiếm 61,51% diện tích đất lâm nghiệp; đất rừng phòng hộ 1.618,41 ha, chiếm 38,49% diện tích đất lâm nghiệp. Rừng góp phần không nhỏ vào việc bảo vệ môi trường sinh thái, tạo tầng che phủ cho đất, hạn chế quá trình xói mòn, rửa trôi, cung cấp nguyên liệu một số cơ sở chế biến lâm sản trong địa bàn xã và góp phần tăng thu nhập cho nhân dân địa phương, cung cấp vật liệu cho ngành xây dựng cơ bản, là nguồn chất đốt cho nhân dân.

 (Nguồn: Số liệu thống kê đất đai năm 2022 huyện Hòa An)

2.4. Tài nguyên khoáng sản

Theo các tài liệu điều tra, trên địa bàn xã có loại khoáng sản như sau: Mỏ đá Phe Vẹn – Khuổi Lừa xóm Khuổi Quân xã Ngũ Lão.

3. Các ảnh hưởng của thiên tai, biến đổi khí hậu và môi trường và các hệ sinh thái.

Để chủ động ứng phó với các thiên tai có thể sảy ra, Ban chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn của xã đã chủ động phân công, tăng cường kiểm tra, đôn đốc các ngành, đoàn thể, các xóm thường xuyên kiểm tra, rà soát các điểm xung yếu, cảnh báo cho nhân dân chủ động thực hiện các biện pháp ứng phó kịp thời, đảm bảo yêu cầu chủ động về phòng chống thiên tai theo phương châm 4 tại chỗ. Tuy nhiên trong năm do diễn biến thời tiết phức tạp, hạn hán kéo dài đã làm ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt và các hoạt động sản xuất nông lâm nghiệp của người dân. UBND xã đã chỉ đạo các ngành, đoàn thể kiểm tra tình hình những điểm có nguy cơ sạt lở cao, đồng thời tăng cường theo dõi diễn biến tình hình trượt lở, có biện pháp cảnh báo kịp thời để phòng tránh thiệt hại khi sạt lở xảy ra.